Thấy gì từ tổng tuyển cử khiến đảng cầm quyền Nhật Bản mất thế đa số tại Hạ viện?
Lần đầu tiên sau 15 năm, liên minh cầm quyền LDP - Komeito đánh mất thế đa số tại Hạ viện sau tổng tuyển cử. Dù khả năng Thủ tướng Shigeru Ishiba mất chức là không cao, song tình hình chính trị bất ổn khiến giới đầu tư lo ngại về triển vọng kinh tế của Nhật Bản.
Điều gì đã xảy ra?
Vào ngày 27/10, các cử tri tại Nhật Bản đã bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử để bầu ra 465 ghế của Hạ viện từ 1.344 ứng cử viên. Kết quả của sự kiện này đáng chú ý, vì lần đầu tiên sau 15 năm, liên minh cầm quyền gồm Đảng Dân chủ Tự do (Liberal Democratic Party - LDP) và Đảng Công minh (Komeito) mất thế đa số tại Hạ viện (tức không giành được ít nhất 233 ghế). Ý nghĩa của thế đa số là giúp đảng hoặc liên minh cầm quyền nắm quyền kiểm soát và quyết định các vấn đề quan trọng trong Quốc hội.
Cụ thể, liên minh cầm quyền chỉ giành được 215 ghế, giảm mạnh so với 279 ghế trước đó, và thiếu 18 ghế để đạt thế đa số. Trong đó, LDP đạt 191 ghế (giảm 56 ghế), còn Công minh đạt 24 ghế (giảm 8 ghế). Đáng nói là ông Keiichi Ishii, người vừa mới nhậm chức lãnh đạo Đảng Công minh, đã thất bại trong khu vực bầu cử của mình, và không có ghế trong Hạ viện.
Ngược lại, Đảng Dân chủ Lập hiến (Constitutional Democratic Party - CDP), lớn nhất trong phe đối lập, đã ghi nhận chiến thắng lớn khi tăng số ghế từ 98 lên 148, mặc dù vẫn chưa đủ để chiếm đa số. Cùng có được kết quả vang dội là Đảng Dân chủ vì Nhân dân (Democratic Party for the People - DPP) khi đã tăng gấp bốn lần số ghế sau cuộc bầu cử vừa qua, từ chỉ 7 ghế lên con số 28.
Nhìn chung, thất bại nặng nề của LDP trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó nổi bật nhất vẫn là dư âm của vụ bê bối quỹ đen hồi đầu năm khiến nội bộ đảng này cho đến nay vẫn lục đục và chia rẽ. Thủ tướng đương nhiệm đã “đổ thêm dầu vào lửa” bằng việc bổ nhiệm Seiichiro Murakami làm Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông, người mà hai năm trước đã bị LDP kỷ luật vì nhận xét cựu Thủ tướng Abe Shinzo là “kẻ phản bội” (traitor).
Trong bối cảnh chia rẽ đó, một số người đã chọn rời LDP để tranh cử với tư cách độc lập, trong khi những người khác vẫn tranh cử với tư cách là thành viên LDP, nhưng ở các quận không có sự hỗ trợ chính thức của đảng. Điều này càng gây mất niềm tin trong dân chúng, vốn đã chán nản với tình hình bất ổn của LDP. Ngay sau khi kết quả tổng tuyển cử được công bố, một cuộc khảo sát của Kyodo News với 511 hộ gia đình đã cho thấy rằng tỷ lệ ủng hộ nội các của ông Ishiba chỉ còn đạt 32,1%, giảm từ mức 50,7% trước thời điểm bỏ phiếu.
Sự việc lần này gợi nhớ đến một diễn biến tương tự hồi năm 1993, khi các tranh chấp nội bộ đã khiến một số thành viên LDP tách ra và thành lập đảng của riêng họ. Trong cuộc bầu cử năm đó, LDP đã mất thế đa số trong Hạ viện, còn những thành viên ly khai đã hợp tác với các đảng đối lập khác để thành lập một liên minh phi LDP, đưa Morihiro Hosokawa lên làm Thủ tướng và đánh dấu lần đầu tiên LDP mất quyền lực kể từ khi thành lập vào năm 1955.
Quay trở lại hiện tại, thất bại vừa qua chưa dẫn kết quả tồi tệ đến mức không thể cứu vãn với Thủ tướng Shigeru Ishiba, vì ông vẫn đang đảm nhiệm chức vụ này. Chính ông Ishiba cũng cho biết không có ý định từ chức và thay vào đó cam kết sẽ nỗ lực hơn nữa để thúc đẩy cải cách chính trị, cải thiện nền kinh tế và lấy lại lòng tin của người dân.
Tuy nhiên, rủi ro mất chức của ông Ishiba chưa biến mất, là vì Quốc hội dự kiến sẽ tổ chức phiên họp đặc biệt vào ngày 11/11 để bầu thủ tướng. Cuộc bầu cử sẽ diễn ra với tối đa hai vòng. Tại vòng đầu tiên, ứng cử viên nào đạt số phiếu quá bán sẽ giành chiến thắng chung cuộc. Ngược lại, nếu không ai vượt qua mốc trên, hai ứng cử viên có số phiếu cao nhất sẽ tiếp tục vào vòng hai để chọn ra người chiến thắng.
LDP vẫn nắm nhiều lợi thế
Sau khi kết quả tổng tuyển cử được công bố, Thủ tướng Ishiba đã tái cam kết sẽ tiếp tục duy trì truyền thống hợp tác giữa LDP với Công minh trong hàng chục năm qua. Cùng với đó, ông Ishiba bày tỏ quan điểm rằng: “Có những đảng đã tăng đáng kể số ghế trong Quốc hội. Chúng ta cần phải xem xét những lập luận mà các đảng này đưa ra trong cuộc bầu cử và những gì gây được tiếng vang với công chúng”. Lời phát biểu này có thể được hiểu là LDP đang sẵn lòng để hợp tác với các đảng giành thắng lợi trong cuộc bầu cử vừa qua.
Chính vì thế, vào ngày 31/10, Tổng thư ký của LDP và DPP đã gặp nhau để thảo luận về triển vọng hợp tác phía trước. Dự kiến, ông Ishiba và Chủ tịch DPP Yuichiro Tamaki có thể sẽ tổ chức cuộc họp sớm nhất vào ngày 9/11. Việc LDP tìm cơ hội hợp tác với DPP là không quá khó hiểu, vì với 28 ghế mà DPP đang sở hữu, đây là bước đi chiến lược để đảng cầm quyền hướng tới đạt được thế đa số.
Hơn nữa, mối quan tâm lớn nhất của DPP lại là khía cạnh mà LDP có thể thỏa hiệp được. Cụ thể, ông Tamaki muốn nâng mức trần miễn thuế thu nhập hằng năm cho người lao động bán thời gian từ 1,03 triệu Yên (6.700 USD) lên 1,78 triệu Yên (11.500 USD), với kỳ vọng sẽ khuyến khích nhân viên làm việc nhiều giờ hơn, vì họ sẽ không phải trả thuế thu nhập cho đến khi đạt ngưỡng thu nhập cao hơn. Điều đó có thể giúp giảm tình trạng thiếu hụt lao động ở Nhật Bản, đồng thời tăng thu nhập hộ gia đình. Nhật Bản đang phải vật lộn với gánh nặng nợ công lớn nhất thế giới tính theo phần trăm GDP. Do đó, việc ông Ishiba chấp nhận mối quan tâm của DPP sẽ gây ảnh hưởng đến doanh thu của chính phủ. Tuy nhiên, sự đánh đổi là cần thiết để đổi lấy thế đa số trong Hạ viện. Mặc dù DPP thể hiện thiện chí bằng việc sẵn sàng trao đổi với LDP về các chính sách cụ thể, nhưng tổ chức này vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Thậm chí, Chủ tịch Tamaki còn có ý định trở thành ứng cử viên thủ tướng sắp tới, nghĩa là ông sẽ cạnh tranh trực tiếp với ông Ishiba.
Một lựa chọn khác mà LDP có thể cân nhắc là Đảng Đổi mới Nhật Bản (Japan Innovation Party - JIP), hiện đang nắm 38 ghế tại Hạ viện sau cuộc bầu cử vừa qua. Một trong những mối quan tâm chính sách chủ đạo của JIP là giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) về mức 8% đối với hầu hết các mặt hàng (hiện đang ở mức 10%, chỉ một số mặt hàng gồm thực phẩm, đồ uống và tạp chí xuất bản định kỳ được hưởng muế thuế 8%). So với DPP, mong muốn trên của JIP có khả năng khiến chính phủ cầm quyền phải cân nhắc nhiều hơn, vì nguồn thu thuế sẽ bị thâm hụt đáng kể. Có lẽ sẽ khó có sự liên minh nào giữa LDP với JIP, và nguy cơ này càng được củng cố với tính sắt đá hơn khi Chủ tịch JIP Nobuyuki Baba đã phủ nhận mọi ý định hợp tác.
Ở bên kia chiến tuyến, lãnh đạo CDP là Yoshihiko Noda (người từng giữ chức Thủ tướng trong giai đoạn LDP mất quyền lực từ năm 2009 - 2012) cũng sẽ ra tranh cử với ông Ishiba sắp tới, và do đó phải lao vào cuộc chạy đua tập hợp lực lượng ủng hộ. Trong khi liên minh cầm quyền đang gặp khó khăn để đạt đủ thế đa số, thì CDP cũng đang trải qua khó khăn tương tự. Dù có được chiến thắng lớn trong tổng tuyển cử, nhưng để tiến xa hơn nhằm thu hút sự ủng hộ để trở thành người lãnh đạo chính phủ, CDP sẽ phải lập được liên minh đủ lớn, và đa dạng các lập trường, từ cả cộng sản lẫn bảo thủ. Trước mắt, lãnh đạo Đảng Cộng sản Tomoko Tamura (có 7 ghế) đã lên tiếng ủng hộ ông Noda. Tuy nhiên, DPP đã từ chối các cuộc gặp mặt để đàm phán với CDP, còn JIP đã tham gia một cuộc họp với ông Noda nhưng không cho biết sẽ ủng hộ hay không.
Như vậy, trừ khi CDP tạo được một bước ngoặt lớn thông qua nhận được sự ủng hộ của cả DPP lẫn JIP, cùng nhiều đảng nhỏ khác, có lẽ sẽ không quá khó khăn để liên minh LDP và Komeito tiếp tục nắm quyền sau phiên họp đặc biệt của Quốc hội sắp tới.
Mối quan tâm lớn nhất là liệu ông Ishiba sẽ đảm nhiệm vị trí Thủ tướng với Hạ viện do LDP (cùng một hoặc nhiều đảng liên minh khác) nắm đa số hay không. Nếu khả năng này trở thành sự thật, mọi chuyện sẽ trở nên đơn giản hơn nhiều, khi chính phủ Ishiba có thể tập hợp được sử ủng hộ đủ lớn để triển khai các chính sách sắp tới. Ngược lại, chính phủ do ông Ishiba đứng đầu sẽ phải liên tục nhượng bộ hoặc gặp cản trở tại Hạ viện trong nỗ lực đạt được sự chấp thuận đối với các chính sách trong tương lai.
Dù diễn biến tình hình sắp tới thế nào đi nữa, nền kinh tế của Nhật Bản có nguy cơ diễn biến tiêu cực khi tình hình chính trị nội bộ bất ổn. Chẳng hạn, trong phiên sáng ngày 28/10, đồng Yen chạm mức thấp nhất so với USD (153,88 Yen = 1 USD) kể từ cuối tháng 7, vì các nhà đầu tư lo ngại rằng việc Hạ viện thiếu một liên minh nắm đa số sẽ khiến các chính sách kinh tế có nguy cơ bị trì hoãn, trong khi Ngân hàng Trung ương sẽ làm chậm lại quá trình tăng lãi suất. Đối với tình hình Nhật Bản hiện nay, tăng lãi suất góp phần kiềm hãm lạm phát đang ở mức cao, cũng như ngăn chặn đà trượt giá nhanh chóng của đồng Yen trong những năm qua.
Ngay cả khi LDP thành công trong việc tập hợp liên minh vượt qua thế đa số, thì sự mong manh của các mối liên kết trên vẫn khiến giới đầu tư nghi ngờ về khả năng duy trì chính sách kinh tế nhất quán của Nhật Bản. Các nhà đầu tư sẽ đặc biệt thận trọng vì trong tình thế chính trị hỗn loạn, các chương trình nghị sự về cải cách kinh tế của LDP (như thuế, thương mại, tài khóa) ít nhiều phải được xem xét, điều chỉnh để thỏa hiệp với các đối tác liên minh, vốn có những ưu tiên và kỳ vọng khác nhau. Trong lúc đó, những khoản đầu tư có thể sẽ bị trì hoãn để chờ đến khi các chính sách được định hình một cách rõ ràng và đi vào ổn định.
Tóm lại, tổng tuyển cử đã tạo ra bất ngờ lớn khi lần đầu tiên sau 15 năm, liên minh cầm quyền của LDP và Komeito không nắm thế đa số trong Hạ viện, mà thay vào đó là sự vươn lên của các đảng đối lập như CDP và DPP. Điều này khiến Quốc hội sắp phải tổ chức phiên họp đặc biệt để tìm ra thủ tướng cho nhiệm kỳ tới.
Khác với tổng tuyển cử, sẽ khó xảy ra nguy cơ ông Ishiba đánh mất chức Thủ tướng vào tay phe đối lập, song điều cần quan tâm là LDP có thể thu nạp thêm bất kỳ đồng minh nào để đủ đa số ghế trong Hạ viện hay không. Trong bối cảnh tình hình chính trị vẫn còn rối ren đó, niềm tin của các nhà đầu tư đối với nền kinh tế Nhật Bản đang bị lung lay và đầy hoài nghi.
Điều gì đã xảy ra?
Vào ngày 27/10, các cử tri tại Nhật Bản đã bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử để bầu ra 465 ghế của Hạ viện từ 1.344 ứng cử viên. Kết quả của sự kiện này đáng chú ý, vì lần đầu tiên sau 15 năm, liên minh cầm quyền gồm Đảng Dân chủ Tự do (Liberal Democratic Party - LDP) và Đảng Công minh (Komeito) mất thế đa số tại Hạ viện (tức không giành được ít nhất 233 ghế). Ý nghĩa của thế đa số là giúp đảng hoặc liên minh cầm quyền nắm quyền kiểm soát và quyết định các vấn đề quan trọng trong Quốc hội.
Cụ thể, liên minh cầm quyền chỉ giành được 215 ghế, giảm mạnh so với 279 ghế trước đó, và thiếu 18 ghế để đạt thế đa số. Trong đó, LDP đạt 191 ghế (giảm 56 ghế), còn Công minh đạt 24 ghế (giảm 8 ghế). Đáng nói là ông Keiichi Ishii, người vừa mới nhậm chức lãnh đạo Đảng Công minh, đã thất bại trong khu vực bầu cử của mình, và không có ghế trong Hạ viện.
Ngược lại, Đảng Dân chủ Lập hiến (Constitutional Democratic Party - CDP), lớn nhất trong phe đối lập, đã ghi nhận chiến thắng lớn khi tăng số ghế từ 98 lên 148, mặc dù vẫn chưa đủ để chiếm đa số. Cùng có được kết quả vang dội là Đảng Dân chủ vì Nhân dân (Democratic Party for the People - DPP) khi đã tăng gấp bốn lần số ghế sau cuộc bầu cử vừa qua, từ chỉ 7 ghế lên con số 28.
Nhìn chung, thất bại nặng nề của LDP trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó nổi bật nhất vẫn là dư âm của vụ bê bối quỹ đen hồi đầu năm khiến nội bộ đảng này cho đến nay vẫn lục đục và chia rẽ. Thủ tướng đương nhiệm đã “đổ thêm dầu vào lửa” bằng việc bổ nhiệm Seiichiro Murakami làm Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông, người mà hai năm trước đã bị LDP kỷ luật vì nhận xét cựu Thủ tướng Abe Shinzo là “kẻ phản bội” (traitor).
Trong bối cảnh chia rẽ đó, một số người đã chọn rời LDP để tranh cử với tư cách độc lập, trong khi những người khác vẫn tranh cử với tư cách là thành viên LDP, nhưng ở các quận không có sự hỗ trợ chính thức của đảng. Điều này càng gây mất niềm tin trong dân chúng, vốn đã chán nản với tình hình bất ổn của LDP. Ngay sau khi kết quả tổng tuyển cử được công bố, một cuộc khảo sát của Kyodo News với 511 hộ gia đình đã cho thấy rằng tỷ lệ ủng hộ nội các của ông Ishiba chỉ còn đạt 32,1%, giảm từ mức 50,7% trước thời điểm bỏ phiếu.
Sự việc lần này gợi nhớ đến một diễn biến tương tự hồi năm 1993, khi các tranh chấp nội bộ đã khiến một số thành viên LDP tách ra và thành lập đảng của riêng họ. Trong cuộc bầu cử năm đó, LDP đã mất thế đa số trong Hạ viện, còn những thành viên ly khai đã hợp tác với các đảng đối lập khác để thành lập một liên minh phi LDP, đưa Morihiro Hosokawa lên làm Thủ tướng và đánh dấu lần đầu tiên LDP mất quyền lực kể từ khi thành lập vào năm 1955.
Quay trở lại hiện tại, thất bại vừa qua chưa dẫn kết quả tồi tệ đến mức không thể cứu vãn với Thủ tướng Shigeru Ishiba, vì ông vẫn đang đảm nhiệm chức vụ này. Chính ông Ishiba cũng cho biết không có ý định từ chức và thay vào đó cam kết sẽ nỗ lực hơn nữa để thúc đẩy cải cách chính trị, cải thiện nền kinh tế và lấy lại lòng tin của người dân.
Tuy nhiên, rủi ro mất chức của ông Ishiba chưa biến mất, là vì Quốc hội dự kiến sẽ tổ chức phiên họp đặc biệt vào ngày 11/11 để bầu thủ tướng. Cuộc bầu cử sẽ diễn ra với tối đa hai vòng. Tại vòng đầu tiên, ứng cử viên nào đạt số phiếu quá bán sẽ giành chiến thắng chung cuộc. Ngược lại, nếu không ai vượt qua mốc trên, hai ứng cử viên có số phiếu cao nhất sẽ tiếp tục vào vòng hai để chọn ra người chiến thắng.
LDP vẫn nắm nhiều lợi thế
Sau khi kết quả tổng tuyển cử được công bố, Thủ tướng Ishiba đã tái cam kết sẽ tiếp tục duy trì truyền thống hợp tác giữa LDP với Công minh trong hàng chục năm qua. Cùng với đó, ông Ishiba bày tỏ quan điểm rằng: “Có những đảng đã tăng đáng kể số ghế trong Quốc hội. Chúng ta cần phải xem xét những lập luận mà các đảng này đưa ra trong cuộc bầu cử và những gì gây được tiếng vang với công chúng”. Lời phát biểu này có thể được hiểu là LDP đang sẵn lòng để hợp tác với các đảng giành thắng lợi trong cuộc bầu cử vừa qua.
Chính vì thế, vào ngày 31/10, Tổng thư ký của LDP và DPP đã gặp nhau để thảo luận về triển vọng hợp tác phía trước. Dự kiến, ông Ishiba và Chủ tịch DPP Yuichiro Tamaki có thể sẽ tổ chức cuộc họp sớm nhất vào ngày 9/11. Việc LDP tìm cơ hội hợp tác với DPP là không quá khó hiểu, vì với 28 ghế mà DPP đang sở hữu, đây là bước đi chiến lược để đảng cầm quyền hướng tới đạt được thế đa số.
Hơn nữa, mối quan tâm lớn nhất của DPP lại là khía cạnh mà LDP có thể thỏa hiệp được. Cụ thể, ông Tamaki muốn nâng mức trần miễn thuế thu nhập hằng năm cho người lao động bán thời gian từ 1,03 triệu Yên (6.700 USD) lên 1,78 triệu Yên (11.500 USD), với kỳ vọng sẽ khuyến khích nhân viên làm việc nhiều giờ hơn, vì họ sẽ không phải trả thuế thu nhập cho đến khi đạt ngưỡng thu nhập cao hơn. Điều đó có thể giúp giảm tình trạng thiếu hụt lao động ở Nhật Bản, đồng thời tăng thu nhập hộ gia đình. Nhật Bản đang phải vật lộn với gánh nặng nợ công lớn nhất thế giới tính theo phần trăm GDP. Do đó, việc ông Ishiba chấp nhận mối quan tâm của DPP sẽ gây ảnh hưởng đến doanh thu của chính phủ. Tuy nhiên, sự đánh đổi là cần thiết để đổi lấy thế đa số trong Hạ viện. Mặc dù DPP thể hiện thiện chí bằng việc sẵn sàng trao đổi với LDP về các chính sách cụ thể, nhưng tổ chức này vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Thậm chí, Chủ tịch Tamaki còn có ý định trở thành ứng cử viên thủ tướng sắp tới, nghĩa là ông sẽ cạnh tranh trực tiếp với ông Ishiba.
Một lựa chọn khác mà LDP có thể cân nhắc là Đảng Đổi mới Nhật Bản (Japan Innovation Party - JIP), hiện đang nắm 38 ghế tại Hạ viện sau cuộc bầu cử vừa qua. Một trong những mối quan tâm chính sách chủ đạo của JIP là giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) về mức 8% đối với hầu hết các mặt hàng (hiện đang ở mức 10%, chỉ một số mặt hàng gồm thực phẩm, đồ uống và tạp chí xuất bản định kỳ được hưởng muế thuế 8%). So với DPP, mong muốn trên của JIP có khả năng khiến chính phủ cầm quyền phải cân nhắc nhiều hơn, vì nguồn thu thuế sẽ bị thâm hụt đáng kể. Có lẽ sẽ khó có sự liên minh nào giữa LDP với JIP, và nguy cơ này càng được củng cố với tính sắt đá hơn khi Chủ tịch JIP Nobuyuki Baba đã phủ nhận mọi ý định hợp tác.
Ở bên kia chiến tuyến, lãnh đạo CDP là Yoshihiko Noda (người từng giữ chức Thủ tướng trong giai đoạn LDP mất quyền lực từ năm 2009 - 2012) cũng sẽ ra tranh cử với ông Ishiba sắp tới, và do đó phải lao vào cuộc chạy đua tập hợp lực lượng ủng hộ. Trong khi liên minh cầm quyền đang gặp khó khăn để đạt đủ thế đa số, thì CDP cũng đang trải qua khó khăn tương tự. Dù có được chiến thắng lớn trong tổng tuyển cử, nhưng để tiến xa hơn nhằm thu hút sự ủng hộ để trở thành người lãnh đạo chính phủ, CDP sẽ phải lập được liên minh đủ lớn, và đa dạng các lập trường, từ cả cộng sản lẫn bảo thủ. Trước mắt, lãnh đạo Đảng Cộng sản Tomoko Tamura (có 7 ghế) đã lên tiếng ủng hộ ông Noda. Tuy nhiên, DPP đã từ chối các cuộc gặp mặt để đàm phán với CDP, còn JIP đã tham gia một cuộc họp với ông Noda nhưng không cho biết sẽ ủng hộ hay không.
Như vậy, trừ khi CDP tạo được một bước ngoặt lớn thông qua nhận được sự ủng hộ của cả DPP lẫn JIP, cùng nhiều đảng nhỏ khác, có lẽ sẽ không quá khó khăn để liên minh LDP và Komeito tiếp tục nắm quyền sau phiên họp đặc biệt của Quốc hội sắp tới.
Mối quan tâm lớn nhất là liệu ông Ishiba sẽ đảm nhiệm vị trí Thủ tướng với Hạ viện do LDP (cùng một hoặc nhiều đảng liên minh khác) nắm đa số hay không. Nếu khả năng này trở thành sự thật, mọi chuyện sẽ trở nên đơn giản hơn nhiều, khi chính phủ Ishiba có thể tập hợp được sử ủng hộ đủ lớn để triển khai các chính sách sắp tới. Ngược lại, chính phủ do ông Ishiba đứng đầu sẽ phải liên tục nhượng bộ hoặc gặp cản trở tại Hạ viện trong nỗ lực đạt được sự chấp thuận đối với các chính sách trong tương lai.
Dù diễn biến tình hình sắp tới thế nào đi nữa, nền kinh tế của Nhật Bản có nguy cơ diễn biến tiêu cực khi tình hình chính trị nội bộ bất ổn. Chẳng hạn, trong phiên sáng ngày 28/10, đồng Yen chạm mức thấp nhất so với USD (153,88 Yen = 1 USD) kể từ cuối tháng 7, vì các nhà đầu tư lo ngại rằng việc Hạ viện thiếu một liên minh nắm đa số sẽ khiến các chính sách kinh tế có nguy cơ bị trì hoãn, trong khi Ngân hàng Trung ương sẽ làm chậm lại quá trình tăng lãi suất. Đối với tình hình Nhật Bản hiện nay, tăng lãi suất góp phần kiềm hãm lạm phát đang ở mức cao, cũng như ngăn chặn đà trượt giá nhanh chóng của đồng Yen trong những năm qua.
Ngay cả khi LDP thành công trong việc tập hợp liên minh vượt qua thế đa số, thì sự mong manh của các mối liên kết trên vẫn khiến giới đầu tư nghi ngờ về khả năng duy trì chính sách kinh tế nhất quán của Nhật Bản. Các nhà đầu tư sẽ đặc biệt thận trọng vì trong tình thế chính trị hỗn loạn, các chương trình nghị sự về cải cách kinh tế của LDP (như thuế, thương mại, tài khóa) ít nhiều phải được xem xét, điều chỉnh để thỏa hiệp với các đối tác liên minh, vốn có những ưu tiên và kỳ vọng khác nhau. Trong lúc đó, những khoản đầu tư có thể sẽ bị trì hoãn để chờ đến khi các chính sách được định hình một cách rõ ràng và đi vào ổn định.
Tóm lại, tổng tuyển cử đã tạo ra bất ngờ lớn khi lần đầu tiên sau 15 năm, liên minh cầm quyền của LDP và Komeito không nắm thế đa số trong Hạ viện, mà thay vào đó là sự vươn lên của các đảng đối lập như CDP và DPP. Điều này khiến Quốc hội sắp phải tổ chức phiên họp đặc biệt để tìm ra thủ tướng cho nhiệm kỳ tới.
Khác với tổng tuyển cử, sẽ khó xảy ra nguy cơ ông Ishiba đánh mất chức Thủ tướng vào tay phe đối lập, song điều cần quan tâm là LDP có thể thu nạp thêm bất kỳ đồng minh nào để đủ đa số ghế trong Hạ viện hay không. Trong bối cảnh tình hình chính trị vẫn còn rối ren đó, niềm tin của các nhà đầu tư đối với nền kinh tế Nhật Bản đang bị lung lay và đầy hoài nghi.
Từ khoá: Nhật Bản tổng tuyển cử Hạ Viện Đảng Dân chủ Tự do
